Bioindikatorske karakteristike epilitskih silikatnih algi i procena ekološkog statusa odabranih reka zapadne i centralne Srbije

Abstract

Silikatne alge su opšte prihvaćene kao indikatori procene stanja i promena uslovau vodenim ekosistemima. Osobine koje ih čine odličnim indikatorima su mnogobrojne:globalna rasprostranjenost, naseljavanje različitih mikrostaništa, prisutnost tokom celegodine, kratko vreme generacije individualnih populacija, njihove dobro poznateekološke valence, standardizovani načini uzorkovanja, pravljenja trajnih preparata injihovog čuvanja, identifikacija do nivoa vrste i jasno definisan način procene brojnosti.Prvi program monitoringa ekološkog statusa površinskih voda u Republici Srbiji, koji jeusklađen sa zahtevima Okvirne direktive o vodama (ODV) započet je 2012. godine.Cilj ove doktorske disertacije je utvrđivanje diverziteta i sezonske dinamikeepilitskih zajednica silikatnih algi, formiranje preliminarne liste bioindikatora epilitskihsilikatnih algi, predlog potencijalnih korekcija odgovarajućih dijatomnih indeksa zateritoriju Republike Srbije i procena ekološkog statusa odabranih reka zapadne i centralneSrbije.Istraživanjem su obuhvaćene tri reke u zapadnoj Srbiji (Rača, Raška i Studenica)i jedna u centralnoj Srbiji (Rasina). Sakupljanje uzoraka je obavljeno šest puta u toku2011. i 2012. godine, sa šest lokaliteta u rekama Rači, Rasini i Studenici, odnosno sa petlokaliteta u reci Raški. Podaci neophodni za izračunavanje indikatorskih vrednostisilikatnih algi su dobijeni iz Agencije za zaštitu životne sredine Republike Srbije.Tokom istraživanog perioda najveći broj taksona u epilitskoj zajednici silikatnihalgi je identifikovan u Rasini (251), zatim u Studenici (190), Rači (171), dok je u Raškizabeležen najmanji broj taksona (122). Gomphonema, Navicula i Nitzschia su dominantnirodovi u odnosu na broj taksona u svim istraživanim rekama.Od ukupnog broja identifikovanih taksona 69 je po prvi put zabeleženo zateritoriju Srbije. Među njima, Geissleria gereckei, Navicula splendicula i Naviculamoskalii su taksoni koji su retko nalaženi u Evropi...

Diatoms are generally accepted as indicators for ecological status assessment andconditions change in aquatic ecosystems. Features that make them excellent indicatorsare numerous: worldwide distribution, colonization of different microhabitats, presencethroughout the year, short generation time, known autecological characteristics,standardized sampling methods, making the permanent slides, their storage, identificationto the level of the species and a clearly defined method of estimating the valve number.According to the Water Framework Directive (WFD), the first program for the monitoringof the ecological status of surface waters in the Republic of Serbia, started in 2012.The aim of this doctoral dissertation is determination of diversity and seasonaldynamics of epilithic diatoms, to form a preliminary list of epilithic diatom indicators,proposal of potential corrections of the appropriate diatom indices for the territory of theRepublic of Serbia and ecological status assessment of selected rivers in Western andCentral Serbia.The investigation includes three rivers in Western Serbia (Rača, Raška andStudenica) and one in Central Serbia (Rasina). Sampling was carried out six times during2011 and 2012, on six sites in the rivers Rača, Rasina and Studenica and five in the RaškaRiver. The data necessary for calculating diatom indicator values were obtained from theSerbian Environmental Protection Agency.During the investigated period, the highest number of taxa in the epilithic diatomcommunity was recorded in the Rasina River (251), than in the Sudenica River (190), theRača River (171), while the smallest number of taxa was recorded in the Raška River(122). The most abundant genera were Gomphonema, Navicula and Nitzschia.Of the total number of identified taxa 69 have been noted for the first time inSerbian diatom flora. Among them, Geissleria gereckei, Navicula splendicula andNavicula moskalii are taxa rarely found in Europe, too...